دانلود پایان نامه رشته علوم اجتماعی
تحولات مفهومی فمینیسم و پایان نامه جنبش ن در ایران
مقدمه:
فمینیسم را گاه به جنبشrlm;های سازمان یافته برای احقاق حقوق ن و گاه بهrlm; نظریهrlm;ای که به برابری زن و مرد از جنبهrlm;های ی، اقتصادی، اجتماعی و حقوقیrlm;معتقد است، معنا کردهrlm;اند (بیات، 1381 : 423). استفاده از این واژه تا دهه های شصت و هفتاد میلادی، برای اشاره به تشکلrlm;های ن مرسوم نبود و کاربردیrlm; محدود در ارتباط با مسائل خاص و گروهrlm;هایی خاص داشت(فریدمن،1386: 6).
صرفاً در همین اواخراست که استفاده از این واژه، برای تمامی گروهrlm;های مرتبط با مسأله حقوق ن، متداول و فراگیر شده است (فرهنگ نشر نو:421) (فرهنگ اصطلاحات معاصر: 597) .
در زبان فارسی، معادلrlm;هایی چون "زنrlm;گرایی"،" زنrlm;وری" (نجمrlm;آبادی،1374:121) "نه نگری>> و <<آزادی خواهی ن>> برای این واژه پیشنهاد شده است؛ که rlm;البته نمیrlm;توان نارسایی برخی واژهrlm;ها را در بیان حقیقت فمینیسم نادیده گرفت .شاید بتوان با نگاهی به سیر تاریخی فمینیسم تا حدودی وجه اختلاف در تفسیر این واژه را دریافت. در زبان عربی، از نهضت ن به <<تحریر المرأه >> و از فمینیسم ایدئولوژیک به "نسویّه" تعبیر میrlm;شود. (رؤوف عزت،1995: 50 )
فمینیسم ابتدا جنبش اجتماعی ن فرانسه و دیگر کشورهای مغرب زمین در برابر نابرابریrlm;های rlm;حقوقی، اقتصادی و ی، و اعتراض به عدم تعادل در اصلاحات نوین را دربر می گرفت. میشل ریو ، پژوهشگر واستاد تاریخ معاصر در دانشگاه پاریس هشت معتقد است که از انقلاب کبیر فرانسه به بعد، ن که از حقوق شهروندی محروم مانده بودند تلاش کردند تا از محیط زندگی خصوصی و خانگی به درآیند. در این راه آنان با کندی وگام به گام موانع را پشت سر گذاشتند ورفته رفته مشاغلی را که به مردان اختصاص یافته بود به دست آوردند . اما بی گمان گذر ناپذیرترین باروها همانا باور امر ی بود (ریو،1385: 13).
هرچند ایده ی برابری دو جنس نسبتا قدیمی است اما واژه ی فمینیسم که بر آن دلالت دارد با باورشکنی وارد زبان سده ی قرن نوزدهم شد. در واقع فمینیسم اصطلاحی است که با سر سختی تبین های ساده را به چالش می طلبد. افزون بر این، پیچیدگی وگوناگونی فمینیسم موانعی در مقابل کسانی می نهد که مشتاق فهم و برداشتی قانع کننده از معانی آن هستند. و درون تاریخ بلند نظریه ی اجتماعی این اصطلاح نسبتا جدید است و به این معنی بخصوص چارچوب یا چارچوب هایی جدید را ارائه می کند.(بیسلی،1385 :17)
یكى از دلایل فقدان تعریف اصطلاحى واحد از این نگرش، آن است كه فمینیسم، جنبشrlm;واحدى نیست. تمام فمینیستها در این باره كه ن فرودست هستند و براى آزادى آنان بایداستراتژیهایى اتّخاذ كرد، هم عقیدهrlm;اند؛ ولى در مورد علل این ستمدیدگى و استراتژیهاى رسیدنrlm;به آزادى، بین آنان اختلاف نظرهاى اساسى ملاحظه مىrlm;شود. (منصورنژاد،1381: 248)
در این زمینه تعاریف بسیاری از فمینیسم وجود دارد و معنای بنیادی آن مورد بحث و مناقشه قرار دارد. لغت نامه ها معمولا آن را چونان دفاع از حقوق ن بر اساس باور به برابری دو جنس تعریف می کنند وکاربرد گسترده ی آن اشاره دارد که به هرکسی که از انقیاد ن آگاه بوده و به طرق مختلف در پی پایان بخشیدن به آن است . فمینیسم ریشه در این برداشت دارد که در مواجهه جامعه با ن اشتباهی وجود دارد.(L.Tuttle; Encyclopedia of Feminism; 1987:107)
در فرهنگ نامه ی جامعه شناسی پنگوئن فمینیست آموزه ای است که قائل به لطمه دیدن نظام مند ن جامعه مدرن است و از فرصت های برابر برای مردان و ن پشتیبانی می کند.) (N.Abercrombie; 1988:96
اما در فرهنگ نامه ت پنگوئن می خوانیم که هیچ آموزه ی ی به خودی خود در فمینیسم وجود ندارد وغالبا میان گروه ها وجریان ها گوناگون اندیشه ی فمینیستی اختلاف های شدید به چشم می خورد اساسا جنبش فمینیسم جویای حقوق ی و اجتماعی برابر با مردان برای ن می باشد. انگارش نظری عمده ای که تمام شاخه های این جنبش در آن سهیم اند؛ این است که یک سنت تاریخی بهره کشی مردان از ن در میان بوده است. (D.Robertson; 1993:168)
پورتر در کتاب "ن وهویت اخلاقی "تعریفی کلی از فمینیسم در اختیار می گذارد مبنی بر اینکه فمینیسم چشم اندازی است که درپی رفع کردن فرودستی، ستم، نابرابری ها و بی عدالتی هایی است که ن از آن ها رنج می برند آن هم به خاطر جنس شان.(Porter; 1991:5)
به این ترتیب فمینیسم همچنان به عناوین ایدئولوژی توصیف می شود که بر برابری جنس ها تمرکز می کند. برخی گفته اند که هویت های جنسیتی و جنسی، از قبیل "مرد" و "زن"، ساخت هایی اجتماعی اند. فمینیست ها اغلب در اندیشه شان در مورد سر چشمه های نا برابری، چگونگی دست یافتن به برابری، واحدی که هویت های جنسیتی و جنسیت مدار باید مورد پرسش و نقد قرار گیردند متفاوتند (همان).
فعالان فمینیست ی امروز عموما برای حق ن برای کامل بودن و استقلال در مواردی از قبیل حقوق هم آوری شامل حق سقط جنین، دسترسی به جلوگیری از آبستنی و توجه برابر از سوی والدین؛ برای حفاظت از خشونت خانگی؛ در برابر آزار جنسی و ؛ برای حقوق شغلی شامل مرخصی زایمان و دستمزد برابر؛ و در برابر دیگر اشکال تبعیض مبارزه می کنند. تنومند شدن این ذهنیت و نظام مند شدن این اندیشه که هر موقعیت مردانه امتیاز است و هر موقعیت نه یک عقب ماندگی است. چنان فمینیست ها را دچار نگاه مرد محورانه نموده است كه گاه خواستار آن می شوند خاصیت های بیولوژیک ن همچون بارداری وشیردهی به مدد علم از سر راه برداشته شود تا جایی که سطح ستیز با ایدئولوژی را به سطح ستیز با "بیولوژی" می کشانند. (سویزی،1384: 12 ).
دلمار تاکید می کند که "مسلما امکان وجود دارد که تعریفی پایه ای از فمینیسم را بسازیم افرادی بسیاری موافق خواهند بود که فمینیست فردی است که حداقل قائل به این واقعیت باشد که ن به خاطر جنس شان رنج تبعیض را متحمل شده اند و نیازهای خاصی دارندکه نفی گردیده و نشده است و برآوردن این نیازها مستم تغییری رادیکال در نظم اقتصادی وی خواهد بود". (Delmar; 1986: 9)
به این ترتیب فمینیسم طبقه بندی های گوناگونی دارد. برای تعریف شکل های مختلف آن تاکنون دسته بندی های به کار رفته است که عمده ترین شان عبارتنداز فمینیسم تندرو، فمینیسم لیبرال و فمینیسم مارکسیستی سوسیالیستی؛فمینیسن روانکاوانه به تازگی فمینیسم پساساختارگرا نیز به میدان آمده است، . ذیلا به اختصار به این گونه های فمینیسم پرداخته می شود.
کلمات کلیدی:
فمینیسم
جنبش ن در ایران
تحولات مفهومی فمینیسم
فهرست مطالب
بخش اول :فمینیسم و تحولات مفهومی آن
2-1-1- مفهوم فمینیسم
2-1-2- سیر تحوّل فمینیسم
2-1-3- گرایش های فمینیستی در دوران معاصر
2-1-4- فمینیسم اسلامی
جمع بندی و نتجه گیری
بخش دوّم :جنبش ن و فمینیسم در ایران
2-2-1- شکل گیری جنبش ن در ایران
ن و انقلاب مشروطه
ن در دوران پهلوی اول و دوّم
انقلاب اسلامی و مبارزات ن
حقوق ن و فمینیسم در ایران
منابع
درباره این سایت